ԿՐԿՆԱԿԻ ԳԻՆ,
ԱՆՓՈՓՈԽ ՈՐԱԿ
Արմավիր համայնքապետարանի կողմից 2022թ․ դեկտեմբերի 5-ի ավագանու նիստով աղբահանության ծառայության վարձավճարների կրկնապատիկ թանկացման կապակցությամբ հետաքրքրություն առաջացավ ուսումնասիրելու Արմավիր քաղաքի աղբահանությունն ու սանիտարական մաքրումն իրականացնող «Բարեկարգում» տնօրինության աշխատանքները։
Արմավիր համայնքապետարանի պաշտոնական կայքում, որպես համայնքային կառույց, «Բարեկարգում» տնօրինության վերաբերյալ տեղեկատվություն չկարողացանք գտնել։ Կայքում չկար նաև որևէ փաստաթուղթ, որը պետք է կանոնակարգի քաղաքային բնակավայրի աղբահանության և սանիտարական մաքրման գործընթացը։
Մեր այցելության պահին «Բարեկարգում» տնօրինության գրասենյակի միջանցքում կային քաղաքացիներ, ովքեր դժգոհում էին, որ իրենք պարտաճանաչ վճարել են աղբահանության վճարները, սակայն գումարներ գանձող գործակալը հայտնել է, որ իրենք ունեն կուտակված պարտքեր։
Տնօրինության Աբոնենտական բաժնում մեր անձնական հասցեով ստուգողական հարցում կատարեցինք՝ հասկանալու համար, թե արդյո՞ք երևույթը համատարած բնույթ է կրում։ Հարցման արդյունքում պարզվեց, որ պարտքը կազմում է 20237 դրամ, որից միայն տույժը կազմում է 9473 դրամ։
Աղբահանության վճարներ գանձող տիկինը յուրաքանչյուր ամսվա վերջին՝ չորրորդ աղբահանության օրը (սեփական սեկտորում աղբահանությունը կատարվում է շաբաթական մեկ անգամ), ուղեկցելով աղբատար մեքենան՝ հավաքագրում էր վճարները։ Ըստ էության, այդ աշխատակիցը որքան գումար պահանջել է, այնքան ստացել է։ Սակայն զարմանալին տույժի թիվն էր։ Տարրական թվաբանությամբ դժվար չէր հասկանալ, որ նման տույժեր նույնիսկ ամենավաշխառու վարկային կազմակերպությունը չի հաշվարկում, ուստի որոշեցինք գոնե հասկանալ պարտքի և տույժի ծագումնաբանությունը։ Ուսումնասիրելով քաղվածքը՝ հայտնաբերեցինք, որ 2018թ․ փետրվար-ապրիլ ամիսներին պարտքեր չենք ունեցել, սակայն նույն թվականի մայիս ամսին «Բարեկարգում» տնօրինությունը որոշել է 7 հազար դրամ պարտք գրել։
«Բարեկարգում» տնօրինության կողմից տույժերի կիրառման մեթոդաբանությունը հնարավոր չէ տեղավորել դասական բանականության սահմաններում։
Օրինակ, 2019թ․ մարտ ամսին հաշվարկվել է տույժ՝ 823 դրամ։ Տարրական թվաբանությամբ ստացվում է, որ մեր ժամկետանց պարտքի մայր գումարը պետք է լիներ 36578 դրամ, ինչը, նույնիսկ մտացածին թվերով, չի համապատասխանում իրականությանը։ Նշենք, որ տնօրինությունը, որպես տույժ, կիրառում է 0,075 տոկոս մեկ ժամկետանց օրվա համար։
Տնօրինության հաշվարկների և ՀՀ «Աղբահանության և սանիտարական մաքրման մասին» օրենքի պահանջների մեջ չտեսնելով ուղիղ կապ՝ դիմեցինք Արմավիր համայնքի ղեկավար Դավիթ Խուդաթյանին՝ պարզաբանելու «Բարեկարգում» տնօրինության տույժերի կիրառման մեթոդաբանությունը։
Ըստ համայնքի ղեկավարի պատասխանի՝ «Բարեկարգում» տնօրինությունը տույժերը կիրառում է համաձայն «Աղբահանության և սանիտարական մաքրման մասին» ՀՀ օրենքի 21-րդ հոդվածի պահանջների։ Օրենքի 21 հոդվածի առաջին կետով կանոնակարգվում է տույժերի կիրառման չափը և ժամկետը, մասնավորապես՝ տույժը պետք է կիրառվի առավելագույնը 2 տարի։ Մեր դեպքում տույժը կիրառվել է 56 ամիս։
Մեր հարցին, թե ինչո՞ւ չենք տեղեկացվել կուտակված պարտքերի մասին, «Աբոնենտական» բաժնի պատասխանատուն պատասխանեց, որ պարտքը հայտնաբերվել է վերջերս։ Այստեղ առաջանում է ևս մեկ հարց՝ եթե պարտքը 5 տարվա վաղեմություն ունի, ապա ըստ ՀՀ Քաղաքացիական օրենսգրքի 332 հոդվածի հայցային վաղեմության 3 տարի ընդհանուր ժամկետն անցել է։ Եթե կողմերի միջև գոյություն չունի պայմանագիր, ի՞նչ հիմքով են կիրառվում տույժեր և պահանջներ ներկայացվում բնակիչներին։
Այս հարցերն ուղղեցինք «Աբոնենտական» բաժնի աշխատակցին։ Վերջինս պատասխանեց, որ ինքը կապ չունի, իրեն ծրագիր են տվել ու համակարգիչն է հաշվում։
Ստուգելու համար պահանջեցինք տրամադրել մեր վերջին վճարված 2000 դրամի կտրոնը։ Աշխատակիցը նախ համակարգչում ստուգեց և պատասխանեց, որ վճարվել է 1200 դրամ, այնուհետև ցույց տվեց կտրոնի մյուս կեսը, որի վրա նշված էր 1200 դրամ։
Այս փաստն ամբողջացնում է Արմավիր համայնքապետարանի «Բարեկարգում» տնօրինության աշխատանքի առանձնահատկությունները։
Փորձենք հասկանալ, թե ինչ է իրենից ներկայացնում «աղբահանություն» երևույթը և Արմավիր համայնքի ՏԻՄ-ի սեփական ընկալումները երևույթի նկատմամբ։
«Աղբահանության և սանիտարական մաքրման», «Թափոնների մասին» ՀՀ օրենքների կարգավորման տիրույթից դուրս է մնացել շրջիկ աղբատար ավտոմեքենաներով աղբահանությունը։ Սա նշանակում է, որ համայնքապետարանը, բացի աղբահանության վճարներ սահմանելուց, պետք է «Բարեկարգում» տնօրինությանը տրամադրի ավագանու կողմից վավերացված առաջադրանք, որտեղ գոնե նշված կլինի, թե ինչ հաճախականությամբ պետք է կատարվի աղբահանությունը։ Եթե այս առաջադրանքը բացակայում է, և գոյություն չունի աղբահանության պայմանագիր «Բարեկարգում» տնօրինության և բնակչի միջև, ուրեմն բնակիչը կարող է պահանջել, որ աղբահանությունը կատարվի Առողջապահության նախարարի 2009թ․ դեկտեմբերի 22-ի N 25-Ն հրամանի 26 կետի երրորդ մասի պահանջով՝
3) Բազմաբնակարան շենքերի ընդհանուր օգտագործման տարածքների սանիտարական մաքրումը իրականացվում է առնվազն երկու օրը մեկ անգամ։
Ի պատասխան մեր մեկ այլ հարցման՝ «Բարեկարգում» տնօրինության տնօրեն Արմեն Հարությունյանը մասնավորապես նշում է՝ «Ֆիզիկական անձ փաստացի բնակվող բնակիչների աղբահանության սպասարկման վարձավճարը պարտադիր վճար է։ Ոչ ֆիզիկական անձանց հետ կնքվում է պայմանագիր»։ Իսկ «Աղբահանության և սանիտարական մաքրման մասին» օրենքի 5-րդ հոդվածը հավասարության նշան է դնում ֆիզիկական և ոչ ֆիզիկական անձանց միջև։
Աղբահանության վճարումներ կատարելը պարտադիր է, սակայն յուրաքանչյուր քաղաքացի իրավունք ունի տեղեկացված լինելու, թե ինչի համար է վճարում։ Բնակիչները պետք է ունենան պայմանագիր, որտեղ պետք է նշված լինեն աղբահանության պայմանները, հաճախականությունը, վճարումների չափը, չվճարելու դեպքում՝ նախատեսվող տույժերը։ Ներկա իրավիճակում «Բարեկարգում» տնօրինությունը ոչ մի պարտավորություն չունի ինչպես բնակիչների, այնպես էլ համայնքապետարանի առջև։
ՀՀ Առողջապահության նախարարի 2009թ․ դեկտեմբերի 22-ի N 25-Ն հրամանի 2-րդ մասի՝
Սպառման թափոնների հավաքմանը, պահմանը եվ փոխադրմանը (աղբահանությանը) ներկայացվող հիգիենիկ պահանջները
10. Կոնտեյներները տեղադրում են բնակելի և հասարակական շենքերի բակային կամ միջբակային տարածքներում` փոխադրամիջոցի մոտեցման համար հարմար դիրքով, ջրանթափանց, հարթ, բարեկարգ մակերեսով հարթակների վրա: Հարթակը երեք կողմից ունենում է պատնեշ կամ մետաղյա դեկորատիվ ցանկապատ: Կոնտեյներները չեն տեղադրում փողոցների մայթերի և սիզամարգերի վրա:
11. Կոնտեյներները ունենում են կափարիչներ և աղբով լցվում են ծավալի երկու երրորդից ոչ ավելի մակարդակով:
12. Կոնտեյներները հեշտությամբ նույնականացվում են և պարունակում են աղբահանության ընկերության հասցեն կամ անվանումը կամ ծածկագիրը: Կոնտեյներները ունենում են մաքրման և ախտահանման ենթակա հարթ մակերեսներ:
13. Սպառման թափոնները փոխադրում են աղբատար փոխադրամիջոցներով, որոնց կառուցվածքը բացառում է (փակ թափքերով) շրջակա միջավայրի աղտոտումը: Աղբատար փոխադրամիջոցները հեշտությամբ նույնականացվում և պարունակում են աղբահանության ընկերության հասցեն կամ անվանումը կամ ծածկագիրը:
14. Աղբատար փոխադրամիջոցի կառուցվածքը ապահովում է աղբի խտացումը, ունենում է աղբաջրերը հավաքող համակարգ, կողքից կամ հետնամասում կոնտեյներները բեռնող հիդրավլիկ սարք և/կամ կոնտեյներները լվանալու համակարգ:
«Բարեկարգում» տնօրինությունն այս պահանջներից կամ տեղյակ չէ, կամ անտեսում է։
Made on
Tilda