Անկանխիկ կենսաթոշակներից և նպաստներից ոչ բոլոր շահառուներն են հիացած։ Շատերի հոգսերն են միայն ավելացել, իսկ հետվճարի մասին տեղեկություն չունեն։
Տնտեսվարողին ձեռնտու չէ, իսկ թոշակառուն ելք չունի
այիսյանցի 80-ամյա Լուսիկ Ավետիսյանը կենսաթոշակառու է, ապրում է դստեր հետ, ով հաշմանդամության կարգ ունի։
Լուսիկ տատի հոգսերն ավելացել են կենսաթոշակների և նպաստների անկանխիկ վճարման հետևանքով։
Մ
Լուսիկ Ավետիսյանը կենսաթոշակ ստանալու համար դիմում է ծանոթների և հարևանների օգնությանը։ Հասարակական տրանսպորտն անկայուն է գործում, ինչը խնդիրներ է առաջացնում տարեցներին մարզկենտրոն հասնելու համար։
Կենսաթոշակառուներին անկանխիկ եղանակով վճարումներից հետվճար տրամադրելու պետություն-մասնավոր սոցիալական փոխգործակցությունից կենսաթոշակառուների կարծիքները տարբեր են։
որապատցի Հրանտ Մելիքյանը թոշակը ստանում է կանխիկ՝ գյուղի փոստային բաժանմունքից։ Գիտի, որ Կառավարության որոշմամբ անկանխիկ եղանակով գնումներ կատարելու դեպքում ծախսերի 10 տոկոսը հետ կստանա, բայց չի
հրաժարվում կանխիկից՝ իր պատճառներն ունի։ Կենսաթոշակառուների մեծ մասը կիսում է Հրանտի կարծիքը։ Հուշակերտցի Թովմաս պապը նկատում է՝ եթե անգամ մեծ ցանկություն ունենա անկանխիկ եղանակով օգտագործել թոշակը, չի ստացվի։ Համայնքային և քաղաքային տրանսպորտին պետք է կանխիկ վճարի, շուկայում գնումներ կատարելիս՝ նույնպես, իսկ մթերային խանութներում հազվադեպ կարող է կիրառել կենսաթոշակի քարտը։ 70-ամյա Հովհաննես Մնացականյանը 39 հազար թոշակ է ստանում։ Ասում է՝ բոլոր որոշումներն ու նորամուծությունները Հայաստանում հապճեպ են կատարվում։ Ըստ նրա, նախ պետք էր հաշվի առնել թոշակառուների ունակությունները։
Հիշեցնենք, որ քարտով առևտուր կատարելու դեպքում հետվճարը չի կարող գերազանցել 5000 դրամը։ Վերադարձվելիք գումարի 10 տոկոսը փոխհատուցվելու է կառավարության և գործընկեր բանկի համաֆինանսավորմամբ։
Շատ կենսաթոշակառուներ են բողոքում քարտով վճարային համակարգից։ Վաճառակետերում բազմաթիվ պատճառներով մերժում են քարտով ընդունել կատարված առևտրի գումարը։ Շարքային պատճառներից են՝ ինտերնետի խափանումը կամ կապի վատ որակը, որի պատճառով իբրև համակարգը չի սպասարկում այս կամ այն քարտը։ Նման պատճառաբանություններ ավելի շատ հանդիպում են «ՄԻՐ» քարտի նկատմամբ։
Փորձեցինք առևտրի կետերից պարզել, թե որքանո՞վ են թոշակառուները կենսաթոշակի քարտով գնումներ կատարում։ Նկարահանումներն արգելեցին, բայց ասացին, որ շատ դեպքերում կենսաթոշակի քարտը խափանումներով է գործում, իսկ գյուղական բնակավայրերի խանութներում քարտով վճարման համակարգ հազվադեպ է պատահում։

Որոշեցինք ուսումնասիրել կենսաթոշակառուներին անկանխիկ եղանակով վճարումներից հետվճար տրամադրելու բանկ-տնտեսվարող փոխգործակցության նրբությունները։
Ն
նկանխիկ գործարքներից կենսաթոշակի և նպաստի 10% հետվճարի ծրագրին միացած են եղել «ՎՏԲ Հայաստան» բանկը, «Արդշինբանկը», «Հայբիզնեսբանկը» և «Ակբա» բանկը։ Սույն թվականի օգոստոսից ծրագրին միացավ «Հայէկոնոմբանկ»-ը։
Ա
Ըստ այդմ, կենսաթոշակը կամ նպաստը «Հայէկոնոմբանկ»-ի թողարկած քարտերով ստացող շահառուների կողմից օգոստոսի 1-ից հետո կատարված անկանխիկ գործարքներից կհաշվարկվի հետվճար։
Օրենքի պահանջով առևտրի կետերը, ծառայություն մատուցող կառույցները պետք է ունենան անկանխիկ վճարային համակարգ, այսինքն տնտեսվարողները բանկային կառույցի հետ կնքում են պայմանագիր և տեղադրում համապատասխան սարք։ Բանկը տնտեսվարողից, կախված քարտի տեսակից և պատկանելիությունից, 1,5-4,0 տոկոս միջնորդավճար է գանձում տնտեսվարողից։ Բացի այդ, որոշակի գումար էլ գանձում է ծառայության մատուցման համար։

Այստեղ շատ տրամաբանական հարց է առաջանում, թե ո՞վ է վճարելու անկանխիկ առևտրի արդյունքում տնտեսվարողի կրած վնասները։ Միամտություն կլինի կարծելու, որ տնտեսվարողը կհաշտվի այդ կորուստների հետ և մեծ խանդավառությամբ գնորդների վճարումները կգանձի քարտերից։ Տնտեսվարողը կամ տարբեր ճանապարներով կշրջանցի օրենքը, կամ կորուստները կներառի ապրանքի կամ ծառայության գնի մեջ։
Նման երևույթների պատճառով է, որ թոշակառուն մի քանի անգամ հայտնվելով անհարմար իրավիճակում, այսինքն քարտով վճարելու հնարավորություն չստանալով և կանխիկ գումար չունենալով, այսօր հրաժարվում է անկանխիկ գնումներից և գերադասում՝ չստանալով հետվճարը, կանխիկացնել կենսաթոշակը հենց ստանալու օրը։

Մեկ տարուց ավելի է, ինչ գործում է կենսաթոշակների հետվճարային համակարգը։ Այսօր թոշակ ստանալու օր է և ՎՏԲ բանկից թոշակ ստացողների հերթից կարելի է պատկերացնել, թե որքա՞ն թոշակառու է ընտրություն կատարել կանխիկի և անկանխիկի միջև։
«Եվրոպական մեդիահարթակ Հայաստանում. հուսալի և պրոֆեսիոնալ լրատվամիջոցների կառուցում» ծրագիրն իրականացվում է Դոյչե Վելլե Ակադեմիայի, «ԲիԲիՍի Մեդիա Էքշըն»-ի, Ժողովրդավարության զարգացման հիմնադրամի (ԺԶՀ), «Հետք/Հետաքննող լրագրողներ» ՀԿ-ի և «Ֆակտոր ԹիՎի»-ի հետ համատեղ՝ Եվրոպական միության և Գերմանիայի Դաշնային Հանրապետության տնտեսական համագործակցության և զարգացման (BMZ) նախարարության ֆինանսավորմամբ։
Հետազոտությունը պատրաստվել է Եվրոպական միության ֆինանսական աջակցությամբ։ Բովանդակության համար պատասխանատվություն է կրում "ԱԼՏ" Հեռուստախմբագրությունը, և պարտադիր չէ, որ այն արտահայտի Եվրոպական միության տեսակետները։
Made on
Tilda