Այլ ծախսերով համակարգը չի վերականգնվի
Ոռոգման համակարգին ուղղված գումարների արդյունավետությունը ուղիղ համեմատական է համակարգի ջրի կորուստներին: Գումարներն ըստ իրենց նշանակության տեղ հասնելուն պես անվանափոխվում և անհասկանալի ուղղություններով ծախսվում են:
Օրինակ, արդեն ամբողջությամբ ծախսվել է «Աջակցություն ոռոգման համակարգի առողջացման ծրագրին» ուղղված 3,8 միլիարդ դրամը, սակայն ոչ մի դրամ չի ծախսվել համակարգն առողջացնելու համար: Համենայն դեպս, Արմավիրի մարզում նույնիսկ վիրակապ չի փոխվել, ուր մնաց առողջացման միջամտություն կատարվեր:
Ոռոգման համակարգն այն հազվագյուտ բնագավառներից է, որտեղ իրականացվում են ամենաշատ ծրագրերը՝ սկսած համակարգի հիմնանորոգումից մինչև արդյունավետության բարձրացման, զարգացման ու առողջացման ծրագրեր:
2019թ. մայիսի 1-ի դրությամբ ոռոգման համակարգին ուղղված 18,3 միլիարդ դրամից արդեն ծախսվել է 9,8 միլիարդ դրամը, այսինքն կեսից ավելին: Համակարգի առողջացման ծրագրի և ոռոգման ծառայություն մատուցող ընկերություններին ֆինանսական աջակցության հոդվածներով ՋՕ ընկերություններին տրամադրվել է 7,4 միլիարդ դրամ:
Օրինակ, արդեն ամբողջությամբ ծախսվել է «Աջակցություն ոռոգման համակարգի առողջացման ծրագրին» ուղղված 3,8 միլիարդ դրամը, սակայն ոչ մի դրամ չի ծախսվել համակարգն առողջացնելու համար: Համենայն դեպս, Արմավիրի մարզում նույնիսկ վիրակապ չի փոխվել, ուր մնաց առողջացման միջամտություն կատարվեր:
Ոռոգման համակարգն այն հազվագյուտ բնագավառներից է, որտեղ իրականացվում են ամենաշատ ծրագրերը՝ սկսած համակարգի հիմնանորոգումից մինչև արդյունավետության բարձրացման, զարգացման ու առողջացման ծրագրեր:
2019թ. մայիսի 1-ի դրությամբ ոռոգման համակարգին ուղղված 18,3 միլիարդ դրամից արդեն ծախսվել է 9,8 միլիարդ դրամը, այսինքն կեսից ավելին: Համակարգի առողջացման ծրագրի և ոռոգման ծառայություն մատուցող ընկերություններին ֆինանսական աջակցության հոդվածներով ՋՕ ընկերություններին տրամադրվել է 7,4 միլիարդ դրամ:
Ներկայացնենք հատկացումներն ըստ Հայաստանի ՋՕ
ընկերությունների`
ընկերությունների`
ՋՕ ընկերությունները հիմնականում այս գումարները ծախսել են աշխատավարձի, դեբիտորական պարտքերը վճարելու և բանկերից վերցրած վարկերը մարելու համար: Հասկանալի է, որ այս ծախսերի մեջ համակարգի առողջությունը երրորդական նշանակություն է ունեցել: ՋՕ ընկերությունների հետ կապված մի հետաքրքիր փաստ էլ կա: Նրանք ամեն տարի ստանալով պետական աջակցություն, բոլորովին մտահոգված չեն իրենց առաքելությունը կատարել, այն է՝ ջուր մատակարարել և դրա դիմաց ապահովել գանձումներ: Ջրային կոմիտեի հրապարակած տվյալներով 2018 թվականին մատակարարվել է 622 միլիոն խոր.մետր ոռոգման ջուր, որի դիմաց պետք է գանձվեր 6,94 միլիարդ դրամ, սակայն հավաքագրվել է 3,28 միլիարդ դրամ, այսինքն՝ 48 տոկոս: Արմավիրի մարզում այս ցուցանիշը կազմում է 34 տոկոս: Մարզի գյուղացիական տնտեսությունների դժգոհությունների ֆոնին այս ցուցանիշը հեռու է համոզիչ լինելուց, քանի որ գյուղացուն ոռոգման ջուր են տալիս պայմանով, որ վճարած լինի նախորդ ոռոգման վճարը:
Ոռոգման համակարգերի արդյունավետության բարձրացման ծրագիր
Այս ծրագրով նախատեսված է Ջրային կոմիտեին հատկացնել 120,2 միլիոն դրամ: Գումարի ծախսերի մասի հոդվածների ուսումնասիրության արդյունքում այդպես էլ չկարողացանք կողմնորոշվել, թե որ հոդվածի տակ է թաքնված արդյունավետության բարձրացման ծախսերը:
Այս ծրագրով նախատեսված է Ջրային կոմիտեին հատկացնել 120,2 միլիոն դրամ: Գումարի ծախսերի մասի հոդվածների ուսումնասիրության արդյունքում այդպես էլ չկարողացանք կողմնորոշվել, թե որ հոդվածի տակ է թաքնված արդյունավետության բարձրացման ծախսերը:
Տարեցտարի ոռոգման ջրի կորուստների մոնոտոն աճը, գյուղացիական տնտեսությունների դժգոհությունը, անմշակ հողատարածքների աղետալի չափի հասնող ծավալները վկայում են, որ համակարգի արդյունավետությունը հեռու է բավարար լինելուց, և թե այս ծախսերը որքանո՞վ են բարձրացնելու համակարգի արդյունավետությունը, մնում է մեծ հարցականի տակ:
Ոռոգման համակարգերի զարգացման ծրագիր
Այս ծրագիրն իրականացվում է Եվրասիական բանկի աջակցությամբ: 2019 թվականին նախատեսված է Ջրային կոմիտեին հատկացնել 648,7 միլիոն դրամ, որից մայիսի 1-ի դրությամբ հատկացվել է 20,9 միլիոն դրամ:
Այս ծրագրով նախատեսված ծախսերը հեռու են համակարգը զարգացնելու միտումից: Աարդարությանը չմեղանչելու համար նշենք, որ հնարավոր է այլ ծախսերի մեջ թաքնված լինի համակարգի զարգացման գործիքակազմը:
Այս ծրագիրն իրականացվում է Եվրասիական բանկի աջակցությամբ: 2019 թվականին նախատեսված է Ջրային կոմիտեին հատկացնել 648,7 միլիոն դրամ, որից մայիսի 1-ի դրությամբ հատկացվել է 20,9 միլիոն դրամ:
Այս ծրագրով նախատեսված ծախսերը հեռու են համակարգը զարգացնելու միտումից: Աարդարությանը չմեղանչելու համար նշենք, որ հնարավոր է այլ ծախսերի մեջ թաքնված լինի համակարգի զարգացման գործիքակազմը:
Այլ ծախսերով աչքի է ընկնում նաև Ֆրանսիայի Հանրապետության կառավարության աջակցությամբ իրականացվող Վեդու ջրամբարի կառուցման ծրագիրը:
Այստեղ, բացի այլ ծախսերից, աչքի է ընկնում նաև 7,5 միլիոնանոց ապահովագրական ծառայություններին նախատեսված վճարները:
Շատ հետաքրքիր է Ախուրյան գետի ջրային ռեսուրսների ինտեգրված կառավարման ծրագրի այս տարվա ծախսային մասը: Միլիարդից ավելի գումար է հատկացվում, որ հետո որոշեն ինչի վրա ծախսեն: Փաստորեն երկիրը բավական միջոցներ ունի, որ կարողանում է ձեռքի հետ 1,26 միլիարդ առանց նպատակի գումարներ հատկացնել Ջրային կոմիտեին:
Շատ հետաքրքիր է Ախուրյան գետի ջրային ռեսուրսների ինտեգրված կառավարման ծրագրի այս տարվա ծախսային մասը: Միլիարդից ավելի գումար է հատկացվում, որ հետո որոշեն ինչի վրա ծախսեն: Փաստորեն երկիրը բավական միջոցներ ունի, որ կարողանում է ձեռքի հետ 1,26 միլիարդ առանց նպատակի գումարներ հատկացնել Ջրային կոմիտեին:
Այժմ ներկայացնենք ՀՀ պետական բյուջեից և տարբեր ծրագրերից Ջրային կոմիտեին հատկացվող 18,3 միլիարդ դրամի ծախսային մասի հանրագումարը:
Իսկ այժմ ներկայացնենք մեր փաստացի հանդիպումների և քննարկումների արդյունքները: ՋՕ ընկերությունները և «Ջրառ» ՓԲԸ ներկայացուցիչների մեկնաբանություններով իրենք հերոսներ են, որ կարողանում են 60-ականներին կառուցված և հնացած համակարգով ոռոգման ջուր մատակարարել:
«Ջրառ» ՓԲԸ փոխտնօրեն Էդիկ Սարգսյանի մեկնաբանությամբ, անկախ գումարների նշանակությունից ու չափից, փաստ է, որ այս տարի ընդամենը 270 միլիոն դրամ է նախատեսված ոռոգման համակարգում շինարարական աշխատանքներ կատարելու համար, իսկ դա, Սարգսյանի խոսքով, չնչին գումար է համակարգում բարելավում ապահովելու համար:
Համակարգում տարօրինակ է նաև, որ լուծարվել է «Ջրառ» ՓԲԸ տարածքային կառույցները: «Ջրառ» ՓԲԸ-ն, որպես այդպիսին, տեղակայված է մայրաքաղաքում: Երևույթն անհասկանալի է այնքանով, որ այս կառույցի գործառույթներն ամենաքիչը Երևանին են վերաբերում:
Հարկ է նշել, որ ոռոգման համակարգի արդյունավետության բարձրացմանն ուղղված ջանքերն ու միջոցներն այլևս իմաստ չունեն, ամեն ինչ հարկավոր է սկսել նոր էջից:
«Ջրառ» ՓԲԸ փոխտնօրեն Էդիկ Սարգսյանի մեկնաբանությամբ, անկախ գումարների նշանակությունից ու չափից, փաստ է, որ այս տարի ընդամենը 270 միլիոն դրամ է նախատեսված ոռոգման համակարգում շինարարական աշխատանքներ կատարելու համար, իսկ դա, Սարգսյանի խոսքով, չնչին գումար է համակարգում բարելավում ապահովելու համար:
Համակարգում տարօրինակ է նաև, որ լուծարվել է «Ջրառ» ՓԲԸ տարածքային կառույցները: «Ջրառ» ՓԲԸ-ն, որպես այդպիսին, տեղակայված է մայրաքաղաքում: Երևույթն անհասկանալի է այնքանով, որ այս կառույցի գործառույթներն ամենաքիչը Երևանին են վերաբերում:
Հարկ է նշել, որ ոռոգման համակարգի արդյունավետության բարձրացմանն ուղղված ջանքերն ու միջոցներն այլևս իմաստ չունեն, ամեն ինչ հարկավոր է սկսել նոր էջից:
Արմավիրի երեք՝ Արմավիր , Շենիկ, Էջմիածին ՋՕԸ սպասարկման տարածքում գարնան նախապատրաստական աշխատանքների ավարտից հետո արված լուսանկարներ
Այս հրապարակումը պատրաստվել է Եվրոպական միության աջակցությամբ: Բովանդակության համար պատասխանատվություն է կրում «ԱԼՏ» հեռուստաընկերությունը, և պարտադիր չէ, որ արտահայտի Եվրոպական միության տեսակետները:
This publication was produced with the financial support of the European Union. Its contents are the sole responsibility "ALT" TV and do not necessarily reflect the views of the European Union.
This publication was produced with the financial support of the European Union. Its contents are the sole responsibility "ALT" TV and do not necessarily reflect the views of the European Union.
